بی رنگ و بی بو است و به هیچ وجه نمی توان تشخیص داد که در محیط زندگی پخش شده یا نه؛ “مونوکسید کربن” همان که از آن با عنوان "قاتل نامرئی" یاد می کنند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه آذربایجان شرقی، اگر مونوکسید کربن در محیط بسته منتشر شود، 250 برابر بیشتر از اکسیژن به اتصال با هموگلوبین خون تمایل دارد، و بالا رفتن درصد این گاز در بدن باعث جلوگیری از آزاد شدن اکسیژن در سلول های بافتهای بدن می‌شود.
به گفته ی دکتر روزبه رجائی، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استان، وسایلی نظیر شومینه، بخاری، کباب پز، علاء الدین، انواع زغال هایی که در فضای منزل مورد استفاده قرار می گیرند و یا انواع وسایل گازسوز که به نظر دود ندارند، اگر تهویه مناسب نداشته باشند، ممکن است با انتشار مونوکسید کربن در فضای منزل، باعث بروز خطر شود.
پرونده ای قطور از قربانیان قاتل نامرئی در کشور و استان
"بهرام صمدی راد"، مدیر کل پزشکی قانونی آذربایجان شرقی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا با ارائه ی آماری از تعداد قربانیان این قاتل نامرئی در استان می گوید: این استان از نظر تعداد متوفیات ناشی از گاز گرفتگی در سال گذشته، بعد از تهران، اصفهان و خراسان رضوی در رده چهارم کشوری قرار دارد.
"صمدی راد" با اشاره به آماری از کل متوفیان مونوکسید کربن در کشور در سال 92 می گوید: تعداد قربانیان در سال 92 در سطح کشور، برابر با 828 نفر بوده که نسبت به سال قبل تر، 18.8 درصد افزایش نشان می دهد.
مدیر کل پزشکی قانونی آذربایجان شرقی ادامه می دهد: در این مدت در آذربایجان شرقی نیز در مجموع با 25 درصد افزایش آمار متوفیان نسبت به سال قبل، در مجموع 54 فوتی بر اثر مسمومیت با مونوکسید کربن گزارش شده بود که از این تعداد 37 نفر مرد و 17 نفر زن بودند.
صمدی راد با بیان اینکه میانگین کشوری میزان جان باختگان ناشی از مونوکسید کربن به ازای هر صد هزار نفر جمعیت 1.1 درصد بوده است، می گوید:این آمار برای استان ما 1.4 درصد است که در ردیف دهم کشوری قرار دارد.
صمدی راد ادامه می دهد: در سال 91 نیز در مجموع 43 نفر فوتی بر اثر مسمومیت با مونوکسید کربن در استان گزارش شده بود که نسبت به سال قبل تر، 49 درصد کاهش نشان می دهد.
به گفته ی مدیر کل پزشکی قانونی استان، 14 نفر از فوتی های ناشی از مونوکسید کربن سال 91 در استان را، زنان و 29 نفر را مردان تشکیل می دادند.
صمدی راد می گوید: در سال 90 نیز در مجموع 84 نفر بر اثر مسمومیت با مونوکسید کربن فوت شده بودند که نسبت به سال قبل تر، 45 درصد افزایش نشان می دهد و از این تعداد 27 نفر زن و 57 نفر مرد بودند.
مسمومیت با مونوکسید کربن، علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد
نکته جالبی که دکتر رجائی، رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی استان در خصوص علائم اولیه مسمومیت با مونوکسید کربن اشاره می کند این است که این مسمومیت، علائمی شبیه به سرماخوردگی دارد نظیر سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ، دردهای عضلانی، حالت کوفتگی عضلانی و خستگی مفرط.
موضوعی که به گفته ی صمدی راد، مدیر کل پزشکی قانونی استان در بررسی پرونده ی قتل این قربانیان به چشم می خورد، این است که فرد با علائمی گمراه کننده، از پا درآمده است؛ بطوریکه در صحنه هایی که کارشناسان پزشکی قانونی حاضر می شوند، معمولا در کنار جسد قربانیان، قرص ایبوپروفین و یا شربت آبلیو وجود دارد و این نشان می دهد که قربانی تصور می کرد، یا دچار مسمومیت غذایی شده و یا دچار سرماخوردگی شده است.
محیط های بسته، کمین گاه قاتل نامرئی
وقتی از کرمانی‌نژاد، مدیر عامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز و حومه در خصوص کمین گاه این قاتل نامرئی جویا شدیم، انگشت اشاره اش بیشتر به فضاهای بسته بود، و تاکید داشت، در صورت استفاده از وسایل گرمایی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنه‌های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.
وی یادآور می شود: در صورت عدم برخورداری از تهویه مناسب و مشکل داشتن دودکش‌ها، خطر مسمومیت با CO در استفاده از شومینه برای گرم کردن منازل بیشتر است.
کرمانی‌نژاد از شهروندان می خواهد حتما قبل از استفاده از بخاری، از باز بودن مسیر خروجی دودکش بخاری و آبگرمکن اطمینان حاصل کنند، به طور مثال لانه‌سازی پرندگان و سایر موارد، قبل از راه‌اندازی بخاری بازرسی و پاک‌سازی شود.
شعله آبی و دودکش داغ =نبود مونوکسیدکربن در محیط
مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز و حومه از دو روش ساده برای شناسایی مونوکسیدکربن در فضای خانه یاد می کند؛ اینکه اولا شعله بخاری یا اجاق گاز و یا آبگرمکن آبی باشد، ثانیا توجه به داغ بودن دودکش بهترین آزمایش سلامت دودکش است.
وی ادامه می دهد: اگر لوله دودکش بخاری سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است که در این صورت باید ضمن رفع نقص، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره، تهویه در محیط ایجاد شود.
وی یادآور می شود: داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت‌بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز مونوکسیدکربن اهمیت بالایی دارد.
به گفته ی کرمانی نژاد، تهدید دیگری که این روزها زیاد از سوی مردم جدی قلمداد نمی شود، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش در اتاق خواب و محیط‌های بسته است.
مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز و حومه می گوید: این بخاری‌ها مجهز به سنسور شناسایی کمبود اکسیژن در محیط است و نمی‌تواند میزان افزایش مونوکسیدکربن در محیط را تشخیص دهد و نباید در محیط های بسته بخصوص اتاق خواب ها نصب شود.
جمع بندی نهایی صحبتهای مسئولان در خصوص کاهش آمار مرگ و میر ناشی از مونوکسید کربن و فرار از چنگال قاتل نامرئی این بود که:
* حتما قبل از استفاده از بخاری، از باز بودن مسیر خروجی دودکش بخاری و آبگرمکن اطمینان حاصل کنید، به طور مثال لانه‌سازی پرندگان و سایر موارد، قبل از راه‌اندازی بخاری بازرسی و پاک‌سازی شود.
* داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت‌بام‌ها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز مونوکسیدکربن اهمیت بالایی دارد.
* در صورت استفاده از وسایل گرمایی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنه‌های جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود.
* در صورت مشاهده ی علائمی نظیر سرگیجه های دسته جمعی، سریعا با اورژانس 115 و نیروهای امدادی 125 تماس گرفته شود.
* افراد مشكوك به مسمومیت با منوكسیدكربن از فضای آلوده خارج شده و در فضای باز قرار گیرند.
* یقه پیراهن و لباس‌های تنگ افراد مسموم نیز لازم است باز شده و از ازدحام و شلوغی در اطراف این افراد خودداری شود.