مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث دانشگاهDisaater and Emergency Medical Management Center

سرویس اجتماعی آناج: بارها دیده و شنیده‌ایم که پرسنل اورژانس 115 در حین انجام ماموریت، خود دچار سانحه شده و چه بسا در راه نجات جان دیگری، جان خود را از دست داده‌اند. با وجود تمام مخاطراتی که تکنسین‌های اورژانس 115 را حین انجام ماموریت تهدید می‌کند، آنها همواره برای نجات جان انسانی بی وقفه تلاش شبانه روزی دارند.
سختی های کارشان زیاد است مسئولیت کاری آنها مسئولیت در قبال جان مردم است، اگر عشق به نجات انسانی در این شغل وجود نداشته باشد سختی‌های آن غیرقابل‌تحمل می‌شود.
گفتنی است اخیرا  مطلبی با عنوان "متصدی مراجعین اورژانس: درموارد خاص، باید پلیس حاضر شود،از حضور اورژانس معذوریم!/به پزشک مراجعه کنید،اورژانس فقط به مورد ایست قلبی رسیدگی میکند!  "در آناج در انتقاد از اورژانس استان منتشر شده بود  و برای دریافت جوابیه اورژانس در خصوص این خبر و همچنین برای درک کار اورژانسی و مشکلات این حیطه پای صحبت های روزبه رجایی، رییس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی آذربایجان شرقی می نشینیم، وی که متخصص طب اورژانس و هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی هست و هم در دانشگاه و هم در اورژانس بیمارستانی فعالیت دارد در پاسخ به سوالات خبرنگار آناج اینچنین پاسخ می دهد:
بنده  از افرادی هستم که معتقدم انتقادات باید مطرح شود تا راهگشای اصلاحات شود اما باید بگویم مطلبی که آناج منتشر کرده بود قدری نامنصفانه بود و به نظر من خبرنگاری که آن مطلب را نوشته روی حساب و کتاب حرف نزده و جوانب را در نظر نگرفته است. وقتی خبرنگاری با نقطه ی قابل انتقادی روبرو می شود باید به بررسی دقیق بپردازد و در مورد آن اطلاعات لازم را جمع آوری کرده و با مسئول مربوطه نیز حرف بزند و از او علت را بپرسد تا خبری که منتشر می کند مستند باشد نه اینکه یک طرفه به قاضی برود.
من ادعا ندارم که مجموعه ما عاری از اشکال است؛ قطعا ما اشکالات زیادی داریم و به علل مختلف مثل کمبود نیروی انسانی و امکانات، کار ما دارای کیفیت صد درصدی نیست با این حال مطلب منتشر شده در آناج منصفانه نبود.
آناج: لطفا در مورد وظایف اورژانس توضیحاتی بدهید:اورژانس دو قسمت است: بیمارستانی، پیش بیمارستانی؛ که در این گفت و گو اورژانس پیش بیمارستانی بیشتر مد نظر است.
هر روز در استان حدود 200 ماموریت اورژانس 115 (پیش بیمارستانی) پیش می آید که 55 درصد آن صرفا در شهر تبریز انجام می گیرد و هر روزدر تبریز حدود هزار تماس تلفنی برقرار می شود که 50 درصد آن تماس غیرضروری است؛ مثلا فردی زنگ می زند و می گوید من سردرد دارم برایم آمبولانس بفرستید! در حالی که هر عقل سلیمی می گوید اگر سردرد داری به درمانگاه یا دکتر مراجعه کن نه اورژانس.
اپراتوری که پاسخگوی تلفن است، صرفا یک تلفنچی نیست بلکه حداقل یک کارشناس پرستاری است. در حوادثی مثل تصادف یا سقوط از ارتفاع و غیره قطعا باید آمبولانس بفرستیم.

با کمبود پایگاه و امکانات اورژانسی مواجه هستیم

در کل تبریز 20 پایگاه اورژانسی داشتیم که دو پایگاه نیز اخیرا افتتاح شده است اما طبق برنامه پنجم توسعه ما باید 28 پایگاه داشته باشیم. هدف ما تحقق 28 پایگاه است ولی طبق استاندارد باید در ازای هر 50 هزارنفر باید یک پایگاه داشته باشیم. بنابراین ما با کمبود پایگاه و امکانات مواجه هستیم و مجبور هستیم به نوعی امور را با همین امکانات کم مدیریت کنیم. لذا نمی توانیم هر کس که تماس می گیرد، بدون ضرورت برایش آمبولانس بفرستیم اما در عین حال در حوادثی مثل تصادف و غیره قطعا تیم اورژانسی و آمبولانس اعزام می کنیم.

70 درصد ماموریت هایمان اورژانسی نیست

جالب است بدانید 70 درصد ماموریت هایی که اورژانس انجام می دهد، اصلا اورژانسی نیست؛ درواقع پس از غربالگری زیاد بازهم 70 درصد ماموریت ها اورژانسی نیست. در این میان این امکان هم وجود دارد که فردی اورژانسی باشد و تماس بگیرد و نتواند به درستی شرح حال کند یا ممکن است همکار ما دچار اشتباه شود لذا آن فرد متضرر شود که البته در یک سال و نیم اخیر که بنده در این مسئولیت هستم چنین اتفاقی نیافتاده و شکایتی صورت نگرفته است. با این حال ممکن است اشتباهی نیز رخ بدهد و ما هم ادعا نداریم که صد در صدر کار ما درست است.
وقتی بیمار اورژانسی را اینجا می آورند اکثرا منجر به این می شود که او را به اورژانس بیمارستان انتقال بدهیم.
آناج: چه کسی این نقیصه را کنترل می کند که اشتباهات در این زمینه به حداقل برسد؟
ما واحدی به نام کنترل کیفی داریم؛ وقتی در بیمارستان دچار مشکل می شویم فردی را که خطا کرده است به واحد کنترل کیفی خوانده و آموزش های لازم به وی داده می شود یا مورد بازخواست قرار می گیرد.
وقتی برخی از شهروندان کار اورژانس را مختل می کنند
آناج: از خطرات و سختی های کارتان بگویید:
طبیعتا کار در اورژانس جزء کارهای سخت و زیان آور است. پرسنل اورژانس فشار کاری زیادی را تحمل می کنند و علت نیز کمبود نیروی انسانی و منابع و امکانات است. عدم اطلاع کافی مردم از وظایف اورژانس نیز برای ما مشکل آفرین است؛ گاه مردم کار ما را صرفا جابجایی بیمار با آمبولانس تلقی می کنند در حالی که راننده آمبولانس و همکار او حداقل دارای مدرک فوق دیپلم مرتبط با فوریت های پزشکی است. مردم این را نمی دانند و فکر می کنند او یک راننده است و آمده مریض ببرد اما دیدگاه ما این است که او یک کارشناس است و باید در همان لحظه خدمات پزشکی ارائه کند.
هنگام بروز تصادفات نیز مردم دور ماشین جمع شده و مشغول عکس گرفتن و ضبط فیلم می شوند و این نیز موجب ترافیک شده و باعث می شود آمبولانس و نیروهای امدادی دیر به صحنه برسند.
مشکل دیگر این است که متاسفانه در داخل شهر راه را برای آمبولانس باز نمی کنند؛ لذا در راستای فرهنگ سازی، همراه با هر خبری که از حوادث منتشر می کنیم، یک پیام آموزشی نیز می دهیم.
کار عمده ما در زمینه تروما (اصطلاح تروما مربوط به هرگونه آسیبی است که ناشی از ضربه باشد) و بیماران قلبی، سکته مغزی، بیماران ریوی نظیر تنگی نفس ، سوختگی های شدید، مسمومیت های داروی و تمام مواردی که منجر به افت سطح هوشیاری شوند، می باشد.
اپراتورهایی که پاسخ گوی تماس های اروژانسی هستند، هر سال با شرکت در دوره های آموزشی اطلاعات و دانش خود را به روز می کنند و حتی در مورد نحوه ی صحبت با مردمی که تماس برقرار می کنند توجیح می شوند.
خدمات اورژانس رایگان است/اگر کسی پول گرفت شهروندان گزارش کنند
آناج: چه توصیه ای برای مردم دارید؟
اورژانس پیش بیمارستانی(115) در خدمت مردم است و خدماتی را به صورت رایگان به مردم ارائه می کند و هیچ کس نمی تواند از مردم طلب پول کند. لذا اگر شهروندان محترم با چنین اتفاقی مواجه شدند آن را به ما اطلاع بدهند.
همچنین از مردم خواهش می کنیم، از ما درخواست غیرمعقول نکنند و و کمبودهای ما را نیز درک کنند. زیرا همان طور که گفتم برای کل تبریز 22 آمبولانس داریم و امکان پذیر نیست که برای تمام تماس های غیرضروری هم آمبولانس بفرستیم.
خواهش می کنم تا رسیدن آمبولانس صبور باشند و موقعی که تماس می گیرند با حفظ خونسردی آدرس را دقیق اعلام کنند.

علی رغم محدودیت هایی که وجود دارد، ما تلاش می کنیم زمان رسیدن آمبولانس بر بالین بیمار را کاهش بدهیم؛ در همین راستا ضمن ایجاد دو پایگاه جدید اورژانس موتوری را نیز برای اولین بار راه اندازی کرده ایم. به ازعان وزارتخانه در پایتخت، عملکرد ما فوق العاده بوده است.
هر موتور اورژانس در ماه به طور متوسط به 132 ماموریت اعزام می شود و متوسط زمان رسیدن بر بالین بیمار با استفاده از اورژانس موتوری پنج دقیقه و نیم است.
اورژانس با کمبود نیرو مواجه است/ جذب 30 نیرو در اورژانس استان
آناج: از جذب نیرو برای کادر اورژانس چه خبر؟
ما با کمبود نیرو مواجه هستیم و در کل استان به حدود 300 نفر نیرو نیاز داریم. اخیرا مجوز جذب نیرو را برای ما صادر کرده اند و اگر مسائل موجود مرتفع شود در آخر اردیبهشت ماه قابل اجرا می شود. فعلا به ما اجازه ی جذب سی نفر را داده اند. هر چند نیاز ما بیش از این است اما اگر همین تعداد وارد سیستم ما شوند بسیاری از مشکلات ما حل می شود.
آناج: یک خاطره تلخ و یک خاطره شیرین از کارتان برای ما تعریف کنید:
خاطره ی خوشی که دارم در ارتباط با اروژانس هوایی است؛ ما سال گذشته اورژانس هوایی را در استان راه اندازی کرده و در این مدت ماموریت های زیادی را انجام داده ایم. یک فرد در مراغه دچار سکته مغزی شده بود که سریع با ما تماس گرفته و اطلاع دادند و تیم اورژانس هوایی نیز به سرعت در مراغه بر بالین بیمار حاضر شد. دارویی به نام  تی پی ال وجود دارد که اگر به موقع تزریق شود احتمال دارد سکته مغزی را دفع کند. پس از اینکه آن بیمار را به بیمارستان امام رضا آوردند، با گروه مغز و اعصاب هماهنگ شدیم و آنها اقدام کرده و دارو را به بیمار تزریق کردند که همه ی این اتفاقات در عرض یک ساعت افتاد و بیمار از سکته مغزی و یک عمر زمین گیر شدن، نجات پیدا کرد.
مرگ 8 تن از شهروندان در سانحه رانندگی یکی از تلخ ترین خاطراتم است
خاطرات تلخ نیز بیشتر مربوط به تصادفات رانندگی است. سال قبل در اتوبان غرب تبریز در تصادفی یک خودروی ام وی ام که چهار نفر خانم بر آن سوار بود با یک تریلی برخورد کرده و هر چهار نفر آن ها جان خود را از دست داده بودند؛ در آن هنگام راننده یک کامیون از راه رسیده برای کمک پیاده شده بود که در همین حین یک ماشین دیگر به وی برخورد کرده و او نیز جان باخته بود. در آن تصادف زنجیره ای 8 نفر کشته شد! این فاجعه بسیار موجب ناراحتی ما شده بود.
توسعه اورژانس های نوین اصلی ترین برنامه سال 94 اورژانس
آناج: آیا برای سال 94 برنامه ی خاصی دارید؟
اصلی ترین برنامه ما برای سال 94 توسعه اورژانس های نوین یعنی اورژانس موتوری و هوایی است. جهت توسعه ی اورژانس موتوری با موتورهای مجهزتر و بهتر، از تهران بودجه جذب کردیم.
دومین برنامه این است که به جای توسعه کمی بیشتر در راستای توسعه ی کیفی گام برداریم. البته قبلا نیز اقداماتی همچون برگزاری کلاس های آموزشی را انجام می دادیم اما در سال جاری اهتمام بیشتری خواهیم داشت. همچنین میزان نظارت بر کار تکنسین های اورژانس را افزایش می دهیم.در خصوص جذب نیروی انسانی نیز برنامه ریزی کرده ایم.
در آبان ماه سال گذشته پرداخت کارانه ی پرسنل محقق شد و در سال جاری نیز موضوع را با جدیت بیشتر پیگیری می کنیم زیرا پرداخت کارانه درواقع تفاوت بین پرسنل ضعیف و پرسنلی را که خوب کار می کند، مشخص می کند و موجب می شود کسی که بیشتر کار می کند، پول بیشتری دریافت کند.
علاوه بر آنچه گفتیم ما روی امر تحقیقاتی و پژوهشی نیز تاکید زیادی داریم زیرا بر این باوریم تصمیم گیری های مدیریتی و تغییراتی که در سیستم ایجاد می کنیم باید بر پایه تحقیق و پژوهش باشد.
برنامه دیگر برای سال جاری نوسازی ناوگان آمبولانسی است که اقدامات اولیه آن انجام گرفته و با تایید وزارت بهداشت 110 دستگاه آمبولانس از منطقه آزاد ارس وارد می شود. همچنین سعی بر تزریق آمبولانس های دو دیفرانسیل به سیستم داریم تا در برخی نقاط و گردنه های برف گیر کارآیی بیشتری دارد و به اصطلاح خودمان گیر نمی کنند. در استان 22 نقطه برف گیر شناسایی شده است و قصد داریم برای همه ی این پایگاه ها از این نوع آمبولانس تزریق کنیم.
در حوزه مدریتی نیز جهت ایجاد بانک اطلاعاتی برای اورژانس برنامه ریزی کرده ایم. تا بحال بانک اطلاعاتی نداشتیم لذا هر مدیری که سر کار می آید در روزهای اولیه مدیریت با مشکلات زیادی مواجه می شود لذا ما می خواهیم با ایجاد آن کاری کنیم که دیگر مدیران در آغاز کار با مشکلات زیادی مواجه نشوند. برای کل پایگاه های اورژانس در استان، شناسنامه و بانک اطلاعاتی ایجاد می کنیم.
در خصوص مدیریت بحران، بیمارستان های صحرایی نیاز به تغییر، نوسازی و تجهیز دارد که انشاءالله در سال 94 این مهم را انجام می دهیم و برنامه ی عملیاتی آن را در اردیبهشت ماه شروع می کنیم.
برنامه دیگر تعیین شاخص های ایمنی بیمارستان است که از اواخر سال قبل شروع شده و در سال 94 نیز به کل استان تسری می دهیم تا مشخص شود هر بیمارستان تا چه اندازه در مقابل شاخص های خارجی و داخلی ایمن است.
آناج: در مجموع چند نفر پرسنل دارید؟

356 نفر.
آناج: در خصوص کل ماموریت های اورژانس استان در سال گذشته آماری ارایه کنید:

کل ماموریت های انجام شده توسط اورژانس استان در سال 93 بالغ بر 63 هزار و 219 ماموریت بود.

طرح امداد نوروزی از 27 اسفند شروع شد و تا 14 فروردین ادامه داشت و در این مدت دو هزار و 182 ماموریت انجام دادیم که 19 درصد آن در رابطه با تصادفات بود که طبق نرم کشوری است؛ یعنی در کشور 20 درصد ماموریت های اورژانس مربوط به تصادفات است. تعداد ماموریت های نوروزی نسبت به سال قبل شش درصد افزایش و ماموریت های تصادفی پنج و هفت دهم درصد کاهش پیدا کرد. در ماموریت های تصادفی چهارصد و 47 مصدوم به بیمارستان منتقل شدند که نسبت به مشابه آن در سال قبل شش درصد کاهش داشت.
در سالهای قبل سه ایستگاه سلامت در کل استان ایجاد می شد که در نوروز سال 94 تعداد ایستگاه ها را به 10 مورد افزایش دادیم و در مبادی ورود و خروج استان و شهر تبریز ایستگاه سلامت برقرار کردیم و مراجعه به این ایستگاه ها با افزایش 16 برابری نسبت به سال قبل همراه بود.