پیروی از اصول تغذیه ای صحیح در ماه مبارک رمضان بسیار با اهمیت و ضروری است و روزه داری بدون رعایت این اصول نه تنها ضامن سلامت انسان نیست بلکه می تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد و سلامت را تهدید کند.
و من احياها فكانما احيا الناس جميعا »
هركه نفسي را حيات بخشد (ازمرگ نجات دهد) مثل آن است كه تمام مردم را حيات بخشيده است.
« مائده ـ32»
ضرورت پیروی از اصول صحیح تغذیه در ماه رمضان
پیروی از اصول تغذیه ای صحیح در ماه مبارک رمضان بسیار با اهمیت و ضروری است و روزه داری بدون رعایت این اصول نه تنها ضامن سلامت انسان نیست بلکه می تواند مشکلاتی را برای فرد به وجود آورد و سلامت را تهدید کند.
اهمیت گنجاندن 3 وعده غذایی در برنامه غذایی ماه مبارک
گنجاندن 3 وعده غذایی افطار، شام و سحری در ماه رمضان ضروری می باشد و در این ماه به حذف وعده های غذایی نیازی نیست اما یک فرد روزه دار باید حداقل 20 درصد کمتر از ماه های دیگر سال غذا بخورد تا بتواند فرصت سوزاندن چربی های اضافی را بیابد.
رعایت تعادل و تنوع ضروری است
روزه داران باید از غذاهای متنوع استفاده کنند زیرا هر یک از غذاها دارای موادی هستند که برای سلامتی بدن ضروری است.
غذای فرد روزه دار باید شامل 4 گروه اصلی مواد غذایی (نان و غلات، گوشت، تخم مرغ و حبوبات، شیر و لبنیات، میوه ها و سبزی ها) باشد و مصرف آب و مایعات فراوان و غذاهای پرفیبر مانندآرد سبوس دار، غلات و حبوبات، سبزیجات مانند کاهو ،تره و جعفری و اسفناج که جزو مواد غذایی دارای فیبر مناسب محسوب می شوند ،در این ماه ضروری است هم چنین برای پیشگیری از یبوست و رفع آن، دفع سموم و مواد زاید از بدن و تنظیم سوخت و ساز بدن به ویژه در بیمارانی که کلیه های سنگ ساز دارند ،مصرف آب و مایعات فراوان (حداقل 8 لیوان) و غذاهای پرفیبر توصیه می شود.
مصرف غذاهای سرخ شده و آماده ممنوع!
مصرف غذاهای سرخ شده در ماه رمضان به هیچ وجه توصیه نمی شود و روزه داران باید تا حد امکان در ماه رمضان از مصرف غذاهای سرخ شده خودداری کنند زیرا علاوه بر افزایش چربی خون، باعث سوء هاضمه، ورم معده و اختلال در وزن می شود.
مصرف غذاهای آماده و انواع فست فودها نظیر پیتزا ، ساندویچ ،سالاد الویه آماده و غذاهایی از این دست در تمام مواقع از جمله ماه روزه باید بسیار محدود باشد و به حداقل برسد.
به هیچ عنوان نباید از روغن نباتی برای پخت و پز استفاده کرد و غذاها را به شکل آب پز، بخار پز و کبابی طبخ و از روغن های مایع گیاهی استفاده کنید.
وعده افطار باید سبک انتخاب شود
افطار را با آب گرم ، خرما، کشمش ، عسل و به طور کلی با یک قند طبیعی آغاز کنید هم چنین خوردن چای کم رنگ، شیر گرم، فرنی، شیر برنج و حلیم کم روغن می تواند برای شروع افطار مناسب باشد.
سیب زمینی آب پز، صیفی جات پخته شده نظیر کدو ،گل کلم، کرفس، کلم بروکلی، نخود فرنگی و هویچ و نان و پنیر و گردو، عسل و تخم مرغ آب پز جزو غذاهای مناسب برای افطار است.
مصرف شیرینی های پرچرب و بسیار شیرین نظیر زولبیا و بامیه در وعده افطار باعث افزایش قند و چربی خون شده و مکانیزم تعادل چربی های بدن را خنثی می کند بنابراین روزه داران باید از مصرف آن پرهیز و به قندهای طبیعی بسنده کنند ضمن این که باید افطار را با آب سرد، غذاهای سرد و نوشابه های گازدار آغاز نکنید و از مصرف هر گونه غذای چرب در وعده افطار پرهیز کنید.
آش رشته غلیظ همراه با پیاز داغ ونعنا داغ فراوان که حاوی روغن زیادی است ،غذای مناسبی برای افطار نیست زیر باعث سوء هاضمه و عوارض دیگر می شود بنابراین بهتر است از مصرف آن خودداری کرده و به جای آن از آش رشته رقیق و بدون روغن و انواع سوپ ها استفاده کنید.
خوردن شام در زمان روزه داری اهمیت فراوانی دارد و روزه داران باید پس از مصرف یک افطار بسیار ساده و سبک ،شام صرف نمایند و تا پیش از خوابیدن 2 لیوان چای کم رنگ، یک لیوان شیر و حداقل 2 میوه (به ویژه سیب با پوست) میل کنند بنابراین حدود 3 ساعت پس از خوردن یک افطاری سبک نظیر خرما، نان ، پنیر و سبزی ، می توانید شام را که شامل گوشت قرمز یا سفید، نان و غلات، لبنیات، سبزیجات و میوه های تازه است مصرف کنید.
سحری وعده اصلی غذایی در ماه رمضان است
سحری وعده اصلی غذایی در ماه رمضان محسوب می شود و کمبود بیش از حد انرژی در افرادی که به غلط، روزه بی سحری می گیرند باعث کاهش انرژی و کارآیی می شود هم چنین وقتی فرد روزه بی سحری می گیرد سوخت و ساز او به سمت تجزیه چربی ها پیش می رود که حاصل آن تشکیل ترکیبات کتونی است و تجمع این ترکیبات در بدن باعث بوی بد دهان ، سردرد، دردهای عضلانی و احساس ناخوشی و بدحالی در فرد روزه دار می شود.
حذف وعده سحری هم چنین به پائین افتادن قند خون منجر می شود که کاهش قدرت یادگیری، بی حوصلگی و خستگی ایجاد شود.
بر خلاف تصور برخی افراد، روزه بدون سحری نه تنها موجب کاهش وزن نمی شود بلکه منجر به افزایش وزن و چاقی می شود و دلیل چاقی در روزه دارانی که بدون سحری روزه می گیرند، افت شدید قند خون طی روز است که باعث می شود تا شخص روزه دار در زمان افطار تمایل زیادتری برای خوردن غذاهای شیرین و چرب پیدا کند و همین موضوع منجر به چاقی می شود.
در ماه مبارک رمضان باید برنامه خواب خود را طوری تنظیم کنید که کمی زودتر از خواب بیدار شوید تا علاوه بر عبادت، با آرامش و بدون عجله به خوردن سحری بپردازید.
مصرف غذاهای گرم و تازه، کم چربی ، کم نمک و کم شیرینی و تنوع غذایی در وعده سحری ضروری است و کربو هیدارت های مورد استفاده در سحری باید از گروه پیچیده مانند نان های سبوس دار، انواع غلات سبوس دار (برنج، جو، جو دو سر) ، سیب زمینی، حبوبات (عدس و لوبیا) ،میوه ها و سبزی ها باشد زیرا بر خلاف کربوهیدارت های ساده که تنها 3 ساعت دوام دارند، تا 8 ساعت در دستگاه گوارش باقی می مانند، و موجب می شود تا فرد روزه دار دیرتر احساس گرسنگی کند .
مصرف دوغ کم نمک و بدون گاز و یا آب آشامیدنی ساده بهترین نوشیدنی در این وعده محسوب می شود و هم چنین مصرف ماست و سوپ جوانه ها در هنگام سحری بسیار مفید و مناسب است.
مصرف چای پررنگ و قهوه در وعده سحری توصیه نمی شود و هنگام سحر از خوردن غذاهای خشک و چرب نظیر کوکو و انواع گوشت های قرمز و کبابی، حلواهای شیرین و چرب، سس مایونز، خامه، سوسیس و کالباس و دیگر غذاهای آماده خودداری و برای کاهش میزان تشنگی از لیموترش، ماست و سبزی تازه استفاده کنید.
بلافاصله پس از صرف وعده سحری دراز نکشید زیرا این کار موجب برگشت غذا از معده به مری و ناراحتی های گوارشی می شود.