بر همگان گرامی باد
اسلام و حقوق کارگر و کارفرما
امامان و پیشوایان دین (ع)، در سخن و در عمل ، به کار و اشتغال تاکید داشته و از بیکاری به شدت دوری کرده اند. در روایات آمده است «کسی که به کار و تلاش مشغول است، از کسی که کار را رها کرده و به عبادت خدا مشغول است اجر و پاداشی فزونتر دارد» و نیز در روایات است که دعای بیکار هر چند عابد باشد مستجاب نمی شود. هم چنین در روایات است که پیامبر اکرم کارهای خانه را انجام می داد و نیز در خبر است که امام صادق (ع) فرمود :
«هر آن کس که جامه خود را بدوزد و نعلینش را وصله زند و کالای مورد نیاز خانه را خود حمل کند، از تکبر ایمن باشد .»
از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمود :
«روزی در مدینه سخت گرسنه بودم، از شهر بیرون شدم تا کاری پیدا کنم و مزدی به دست آورم. مقداری از شهر دور شدم به کنار خانه زنی رسیدم و دیدم مقداری گِل خشک انباشته است دانستم وی می خواهد آن گِل ها را جهت ساختمان، تر کند، به نزد او رفتم و با وی قرار بستم درازای هر دلو بزرگ آب که بر آن گِل ها بریزم یک دانه خرما بستانم. شانزده دلو کشیدم و از سنگینی دلوها دستم تاول زد. وی شانزده دانه خرما به من داد و من خرماها را به نزد پیامبر (ص) بردم و دو نفری آن ها را خوردیم .»
در روایات اسلامی از امیرالمومنین (ع)، درباره احیای زمین، ایجاد باغ ها، حفر قنوات، کارگری برای دیگران و ... بسیار سخن به میان آمده است .
امام صادق (ع) فرمود :
«امیرالمومنین (ع) بیل می زد و زمین را احیاء می کرد و از در آمد و دسترنج خویش هزار بنده آزاد کرد» تمام این ها حاکی از ارزشمندی کار و کارگری، و مذموم بودن تنبلی و کسالت و بیکاری است .
در احادیث و روایات اسلامی از کار کردن به عنوان عملی دنیوی و اخروی یاد شده که دارای اجر و ثواب بسیار است و نسبت به آن توصیه های بسیاری شده است به طوری که عنوان «جهاد کننده در راه خدا» بر کارگری که برای اداره زندگی خانواده اش سعی و تلاش می کند اطلاق شده است. حضرت علی (ع) فرموده است :
«خداوند به حضرت داود (ع) وحی فرستاد که تو بنده بسیار خوبی هستی و تنها نقطه ضعفی که در تو وجود دارد این است که کار نمی کنی و از دسترنج خود امرار معاش نمی کنی بلکه از بیت المال حقوق می گیری. داود چهل روز گریست و سپس به شغل آهنگری روی آورد و از آن طریق مخارج خود را تامین نمود .»
شخصی گفت: دیدم امام صادق (ع) در زمینی کار می کند و از شدت گرما پیوسته عرق می ریزد. عرض کردم فدایت شوم بیل را به من بدهید تا این کار را انجام دهم . فرمود دوست دارم در طلب رزق و روزی، گرمای خورشید مرا آزار دهد و من اجر و پاداش ببرم. در روایات است که حضرت علی (ع) هیزم جمع می کرد، چشمه و قنات حفر می نمود، باغ و مزرعه آبیاری می کرد و حضرت زهرا(س) گندم آرد می کرد و نان می پخت. حضرت صادق (ع) فرمود : «خداوند انسانی را که خوابیدن و بیکاری او زیاد باشد مبغوض می دارد .»
یکی از صوفیه ها به نام محمد بن منکدر گفت :
در یک روز گرم تابستان دیدم امام باقر (ع) مشغول زراعت است و عرق از سراپای او جاری است به او گفتم: اگر شما در این حال بمیرید در چه حالی از دنیا رفته اید؟ آیا در حال حرص زدن برای دنیا نمرده اید؟ حضرت فرمود: «اگر در این حال بمیرم در حال عبادت و اطاعت خدا مرده ام؛ چون من عرق می ریزم و کار می کنم تا محتاج تو و امثال تو نباشم .»
کارگری نزد امام صادق (ع) آمد و گفت من کارگری هستم که دیگر توان کار ندارم و دستم قدرت ندارد. حضرت فرمود :
«برو کار کن اگر با دست نمی توانی کارکنی بار بر روی سرت بگذار و ببر و با این کار عزت خود را حفظ کن و زن و بچه ات را در آسایش و رفاه قرار بده »
پیامبر اکرم (ع) فرمود :
«بعضی از گناهان فقط با سعی در طلب رزق و روزی و درآمد آبرومند پاک می شود» و فرمود :
«کسی که از راه حلال در طلب دنیا باشد و قصد او (از کار کردن) توسعه دادن زندگی زن و بچه، و بی نیازی از تقاضا کردن از دیگران، و نیز رسیدگی به همسایگان و مستمندان باشد در حالی که صورتش چون ماه شب چهاردهم درخشندگی دارد به دیدار خداوند می شتابد .»
و نیز فرمود :
«خداوند بنده ای را که سختی بکشد تا در آمدی کسب کند و بی نیاز از دیگران شود دوست دارد .»